‘Wait! I am coming’, zo heet het boek dat Gila Kidar schreef over haar leven en dat vorige maand is uitgekomen.
Gila,waar haalde je de titel vandaan?
,,Als vijftienjarige ging ik met school naar de bioscoop om de film ‘Achter de Wolken’ te zien. Die was gemaakt door de Israelische Jeugdalija Beweging en gaat over de Sjoa en de naoorlogse jaren. Op zeker moment zie je Joodse kinderen uit de kampen, die op alija gaan naar Israel. Ik zat zo diep in de film, dat ik toen hard door de bioscoop schreeuwde: ‘Wacht op mij, ik kom mee.’ Ik voel nog de hand van het hoofd van de school, die me kalmeerde.
,,Een paar jaar later, in het najaar van 1952, was het zover. Op de ‘Negba’ voer ik naar Haifa. We kwamen laat aan en konden de haven niet meer in, en om ons bezig te houden, vertoonden ze aan boord diezelfde film. Toen schreeuwde ik niet, maar ik heb wel hardop tegen mezelf gezegd: ‘Gila, het is waarheid geworden’.’’
Waarom heb je het boek geschreven?
,,Ik vind het belangrijk dat de geschiedenis levend blijft en dat mensen die lezen, in de eerste plaats mijn eigen familie. Mijn kinderen en kleinkinderen wilden nooit verhalen horen, maar ik denk dat ze op zeker moment toch geinteresseerd zullen zijn. Daarom heb ik het ook in het Engels geschreven, zodat het boek voor zoveel mogelijk familieleden toegankelijk is.
,,Je kunt zeggen dat er al veel boeken over de Holocaust zijn gepubliceerd, maar het mijne gaat niet alleen over de Holocaust, het gaat ook over de rest van mijn lange en drukke leven. Het is waar, de Holocaust heeft veel invloed gehad, maar het is maar een deel van het verhaal.''
Was het moeilijk om je herinneringen op papier te zetten?
,,Praktisch gezien had ik het makkelijk. Ik heb mijn verhaal verteld en anderen hebben het opgeschreven. Ze hebben letterlijk mijn woorden gebruikt. Als je het leest, is het alsof je mij hoort praten.
,,Emotioneel gezien is het een ander verhaal. Als je zo’n autobiografisch boek schrijft, ben je echt de hele tijd met het materiaal bezig, vooral ‘s avonds in bed. De moeilijkste episode heeft betrekking op de periode dat ik, een kind van tien, alleen was ondergedoken bij een echtpaar in Katwijk. Honger, slaag, uitgebuit als werkster, die ervaringen hebben een stempel gedrukt.
,,Een ander moeilijk punt was de naoorlogse hereniging met de familie. Ook mijn ouders waren overlevenden. Omdat ik in de oorlog niet met de rest van het gezin zat ondergedoken en niet kon meepraten over hun ervaringen, heb ik me heel alleen gevoeld. Mijn ervaringen werden niet geloofd. Er was afstand gegroeid. Families werden tijdens de vervolging uit elkaar gerukt, en na de oorlog bleek het heel moeilijk om de banden te herstellen. In een werkgroep van Elah heb ik wel eens opgemerkt dat ik niet alleen eerste, maar ook tweede generatie ben.
Je hebt een gezin opgebouwd, als verpleegster gewerkt en allerlei nevenactiviteiten gehad. Wat gaf het meest bevrediging?
,,Toen ik met pensioen ging, zei ik tegen mijn man Mort: ‘En nou begin ik te leven’. Er viel een zware last van mijn schouders. Ik had altijd veel verantwoordelijkheden gedragen, en opeens kon ik doen wat ik wilde, zonder dwang.''
Wat wilde je doen met je vrije tijd?
,,Vrijwilligerswerk. Daarmee ben ik opgegroeid. In het boek beschrijf ik hoe ik als peuter bij mijn moeder achterop de fiets zat, die vrijwilligerswerk deed voor de PPW, de zionistische vrouwenorganisatie voor Praktisch Palestinawerk. Ik hielp mee om convocaties te vouwen en rond te brengen. Na de oorlog werd mijn moeder penningmeester van WIZO Nederland en was ze actief in Jad Davids.
,,Zelf heb ik me onder andere ingezet voor de IOH, voor Jad Davids en voor Elah. Maar vooral het werk voor de toekenning van Marorgeld heeft me veel bevrediging gegeven. Iedere twee weken vloog ik naar Nederland, en tussendoor had ik veel papierwerk te lezen en talloze vergaderingen bij te wonen in Tel Aviv. Ieder geval is ernstig bekeken, en iedere aanvraag die werd toegekend, beleefde ik als een belangrijke overwinning.’’
Lees het boek van Gila Kidar